Eind mei bezocht ik de Muzikantendag. Een evenement vol panels over geld verdienen met je muziek, hoe je geboekt wordt door programmeurs, hoe muziekrechten werken en hoe artiesten zichzelf op de kaart kunnen zetten. De meeste zalen zaten vol. Terecht, want er wordt veel waardevolle informatie gedeeld voor iedere muzikant.
Toch was er één presentatie die naar mijn mening een grotere opkomst verdiende: de sessie van psychosocial counselor Katja Keersmaekers over mentale gezondheid. In de Cinema van Melkweg Amsterdam sprak zij over iets wat veel artiesten dagelijks ervaren, maar zelden benoemen. De innerlijke druk, het constant moeten presteren en hoe dat mentaal kan uitputten.
Wat mij raakte, was hoe herkenbaar en nuchter haar verhaal was, en hoe zij continu de koppeling maakte naar haar eigen leven. Ik kende Katja’s route in de muziekindustrie al, omdat zij één van mijn projectbegeleiders was op de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Toch wist ze opnieuw scherp de valkuilen van het artiestenbestaan te benoemen en gaf ze heldere, toepasbare tips waar elke muziekprofessional iets aan heeft.
Veelvoorkomende klachten bij artiesten
Keersmaekers begon met een overzicht van mentale klachten die zij vaak ziet bij artiesten. Denk aan angst, stress, vermoeidheid, perfectionisme, onzekerheid en een sterke neiging om anderen te pleasen. Ook trauma’s uit het verleden kunnen onbewust doorwerken. In de context van een muzikale carrière, waar prestatiedruk en onzekerheid de norm zijn, stapelen deze factoren zich snel op.
Ze benoemde dat veel artiesten een soort masker dragen. Ze houden zich groot, terwijl ze vanbinnen worstelen met twijfels of uitputting. Naar buiten toe lijkt het alsof alles goed gaat, maar dat is vaak een façade.
Ademhaling en ontspanning
Een van de eerste praktische tips die Katja gaf, was het bewust werken met ademhaling. In periodes van spanning of onrust ademen we vaak oppervlakkig, waardoor ons lichaam in een constante staat van stress blijft hangen.
Door bewuste ademhalingsoefeningen kun je je zenuwstelsel kalmeren. Dit is een simpele, maar krachtige manier om meer rust in je lijf te brengen. Helemaal niet zweverig, maar juist fysiek effectief.
Grenzen stellen
Daarnaast ging het over het belang van grenzen. Veel artiesten zeggen overal ja op, uit angst kansen te missen of anderen teleur te stellen. Maar door constant over je grenzen heen te gaan, raak je op lange termijn uitgeput.
Keersmaekers benadrukte dat het stellen van grenzen essentieel is voor jouw mentale gezondheid. Het is prima om ‘nee’ te zeggen tegen een aanvraag, een samenwerking of een optreden als het ten koste gaat van je welzijn. Je hoeft je daar niet schuldig over te voelen.
Praat met anderen
Wat vaak kan helpen is simpelweg praten over wat jij voelt. Dat hoeft niet direct met een psycholoog te zijn. Een collega-artiest of coach kan ook al helpen. De kracht zit in het benoemen van issues.
Door te delen wat er speelt, doorbreek je het idee dat je er helemaal alleen voor staat. Keersmaekers moedigde aan om eerlijk te zijn over je mentale toestand, juist in onze sector waar imago en uiterlijk vertoon zo belangrijk zijn.
Vertraag en reflecteer
In de muziekwereld is er een constante druk om door te gaan. Een nieuwe release, een nieuwe video, een nieuwe show. Maar creativiteit floreert juist als je ook momenten van rust en reflectie inbouwt.
Katja raadde daarom aan om bewust tijd te nemen om stil te staan. Niet alles hoeft per sé nu. Door af en toe afstand te nemen van de snelheid van de industrie, houd je ruimte over voor creativiteit en zelfzorg.
Houd jouw passie in gedachten
In de hectiek van carrière maken vergeten we soms waarom we begonnen zijn met muziek. Keersmaekers sloot af met de oproep om weer contact te maken met je oorspronkelijke motivatie.
Wat gaf jouw energie toen je net begon? Waar werd je enthousiast van? Door dat gevoel opnieuw op te zoeken, vind je vaak ook weer de balans tussen prestatie en plezier.
Mentale gezondheid zou geen bijzaak moeten zijn, maar een vast onderdeel van het muzikale leven. De presentatie Katja op Muzikantendag herinnerde me eraan hoe belangrijk het is om als artiest niet alleen je carrière, maar ook jezelf serieus te nemen. Zorg goed voor je hoofd en hart. Want zonder jou, is er geen muziek.
Vind jij ook dat dit onderwerp nog meer onder de aandacht gebracht moet worden? Laat het weten in de comments hieronder of via de mail.